Vaders op school: het is vandaag de dag een vertrouwd gezicht. Maar hoewel er steeds vaker blije kinderen naar papa rennen zodra de laatste bel heeft geklonken, zijn het nog altijd overwegend de moeders die luizen pluizen, voorlezen in de klas en zich aanmelden voor de uitstapjes. En dat is jammer, betoogt journalist Robin van Tilburg. Want wanneer je als vader actief bent op de school van je kinderen, heeft dat meerdere voordelen.
Tijdens een activiteit op de basisschool van mijn dochter raakte ik in gesprek met iemand van de oudercommissie. Ze stelde me een vraag die me aan het denken zette: ‘Waarom zijn het vrijwel altijd de moeders die zich aanmelden zodra de basisschool om extra handjes vraagt?’ Een interessante vraag, zeker nu we in een tijd leven waarin moderne vaders steeds meer betrokken raken bij de opvoeding van hun kinderen. Toch zie je die positieve kentering nog niet echt massaal terug op het schoolplein. Waar ligt dat aan?
Waar is de vader op school?
Je zou het simpelweg kunnen afdoen met een zinnetje als: vaders interesseren zich niet zo voor de activiteiten op school, of hebben daar geen zin in. Dat zal voor een deel zeker waar zijn (net zoals dat bij sommige moeders ook het geval is), maar nu ik zelf een aantal jaar heb rondgelopen op de basisschool van mijn dochter, kan ik ook een andere conclusie trekken: vaders worden nu niet bepaald aangemoedigd om die rol op zich te gaan nemen. Laat ik duidelijk zijn: dit gegeven wil ik absoluut niet gebruiken als excuus of om iets recht te praten wat krom is. Persoonlijk ben ik van mening dat als je iets wilt, je daar ook naar kunt handelen, ook al werkt je omgeving niet echt mee. Maar het volgende is ook waar: als we willen dat vaders zich actiever laten zien op school, moeten we allereerst beginnen met ze ook daadwerkelijk aan te spreken.
Focus op de (luizen)moeder
Want ik heb de mails en brieven die ik de afgelopen jaren uit naam van de school heb ontvangen er nog eens op nageslagen. Vrijwel alle berichten begonnen met de volgende aanhef: beste luizenmoeder, overblijfmoeder, klassenmoeder of voorleesmoeder. Maar ik kan het nog sterker vertellen: toen ik al meer dan een jaar in het clubje van voorleesouders zat, kreeg ik nog steeds berichten die standaard begonnen met: beste voorleesmoeder. Het feit dat ik in die periode een serieuze baard had, deed daar blijkbaar niets aan af. Toen ik verschillende (vaak vrouwelijke) docenten vroeg waarom ze standaard deze benaming gebruikten, keken ze me met oprechte verbazing aan. ‘Tja, dat gaat eigenlijk automatisch. Het zijn eigenlijk altijd moeders die zich opgeven.’
Vaders op school: laat je zien!
En daar hebben ze natuurlijk ook een punt. Want hoewel ik op deze plek een punt maak over de manier van aanspreken, was ik in dat groepje toch echt de enige vader. Ik denk ook niet dat ze vaders met opzet ‘overslaan’, maar dat het simpelweg een reactie is op iets wat heel lang zo is geweest. Maar ja, wat is dan de oplossing? Hoe kunnen we dit doorbreken? Volgens mij is de oplossing even eenvoudig als doeltreffend: de meest effectieve manier om ervoor te zorgen dat vaders ook worden gezien en aangesproken, is door je als vader ook daadwerkelijk op school te laten zien. Dan is het slechts een kwestie van tijd voordat scholen structureel gaan praten over luizenouders, overblijfvaders en klassenouders. En dat is belangrijk voor jou als vader. Want als je aanwezig én betrokken bent bij de belevingswereld van je kind, heeft dat meerdere voordelen. Hieronder noem ik er vier.
1. Je kind zal enorm trots zijn dat papa op school is
Een van de mooiste en meest dankbare aspecten van mijn deelname aan verschillende activiteiten op de school van mijn dochter, is haar blik als ze me ziet. Wanneer ik de klas instap om voor te lezen of ze op het schoolplein mijn ogen vindt tijdens het buitenspelen, zie ik de trotse blik in haar ogen. Dat geeft een geweldig gevoel. Nadat ze me een grote knuffel heeft gegeven, hoor ik haar soms tegen klasgenootjes zeggen: ‘dat is mijn papa.’ Op die momenten voel ik dat ze trots is, en dat maakt voor mij alles goed. Hoe onhandig het qua werkschema soms ook is. Op zo’n moment voel ik dat ik de juiste keuze heb gemaakt om hier te zijn. Dat uurtje haal ik dan later wel weer in.
2. Je stapt in de belevingswereld van je kind
Doordat ik met regelmaat op school te vinden ben en deelneem aan activiteiten, kom ik ook veel in contact met docenten en de klasgenootjes van mijn dochter. Dit heeft als voordeel dat als ze ’s avonds vertelt wat ze allemaal heeft gedaan en met wie ze heeft gespeeld, ik precies weet over wie ze het heeft. Je wordt als het ware onderdeel van de belevingswereld van je kind. Het kan per kind natuurlijk verschillend zijn, maar ik merk persoonlijk dat mijn dochter zich hierdoor écht gezien voelt, wat haar zichtbaar goed doet. Daarbij is het ook grappig om kinderen bij het schoolplein blij te zien zwaaien en dingen roepen als: ‘dag Robin’ of ‘dag papa van Emily.’ Het voelt goed om deel uit te maken van de belevingswereld van mijn dochter. Op die momenten ervaar ik echte verbinding.
3. Kinderen vinden een spelende vader geweldig
Het volgende geldt natuurlijk niet voor iedereen en er zijn natuurlijk ook moeders die op een actieve en avontuurlijke manier spelen, maar over het algemeen zijn het toch echt de vaders die er een wat wildere, actievere en avontuurlijkere speelstijl op na houden. Dat is ook wat de literatuur laat zien, waaribij vaders manier van spelen wordt genoemd als één van de vele voordelen van betrokken vaderschap. Des te meer reden voor vaders om zich juist in de actieve basisschoolperiode actief op school te laten zien! Zo speel ik tijdens de overblijf vaak tikkertje, of stel ik voor om een hut te bouwen tijdens een uitje in het bos. Ik merk echt dat jonge kinderen (met name de jongens, maar eigenlijk allemaal wel) heel goed gedijen bij de wat actievere activiteiten. Ze hebben zoveel energie: die moeten ze gewoon kwijt kunnen. Daar kunnen vaders écht een verschil maken, naar mijn mening. Niet in de laatste plaats vanwege het plezier dat het alle partijen brengt.
4. Je draagt bij aan het proces van gelijkwaardig ouderschap
Toegegeven, dit is niet de belangrijkste reden waarom je als vader op school zou moeten helpen. Je hoeft je dan ook zeker niet op te stellen als een soort Che Guevara. Wat wel leuk is om te doen, is om jezelf te zien als een soort ambassadeur. Als iemand die een bijdrage levert aan het normaliseren van de vaderrol die daarmee steeds meer naast de moeder komt te staan. En daarbij: bedenk je eens wat voor rolmodel je bent! Je geeft je kinderen, naast het fijne gevoel dat je ze met jouw aanwezigheid geeft, impliciet de boodschap mee dat ook vaders actief en betrokken kunnen zijn op school en dat dat geweldig leuk is. Kortom: als het tot de mogelijkheden behoort, is het een absolute aanrader om je als vader op school te laten zien. De kans is groot dat je zelf ook heel blij wordt bij het zien van al die blije koppies.
Ben jij zo’n vader die met regelmaat op school te vinden is en zo ja, wat zijn jouw bevindingen?
