We weten natuurlijk al jaren dat voorlezen een positieve invloed heeft op de ontwikkeling van kinderen. Maar wist je dat als een vader voorleest, dat nog eens extra voordelen met zich meebrengt? Vader en journalist Robin van Tilburg verdiepte zich in de materie en analyseerde tevens zijn eigen voorleesgedrag.
“Zij slaan de bladzijden om, ik lees voor. Buiten is het stil en we bevinden ons in een andere wereld. Dit is óns moment.”
Het is knus als vader voorleest
‘Kies maar een boekje uit.’ Mijn dochtertjes lopen naar de boekenkast en komen niet veel later terug met een flinke stapel. ‘Zullen we ze allemaal lezen?’ vraagt de oudste hoopvol. Ik knik bevestigend en er verschijnt een lach op hun gezicht. Ze klimmen naast me op de bank en nestelen zich zo dicht mogelijk tegen me aan. Ik sla een arm om ze heen en begin te lezen. Hun ogen ‘lezen’ geconcentreerd mee, benieuwd naar wat komen gaat. Zij slaan de bladzijden om, ik lees voor. Buiten is het stil en we bevinden ons in een andere wereld. Dit is óns moment.
Papa leest voor: vanaf het allereerste begin
Voorlezen is bij ons thuis al vanaf dag één een dagelijks terugkerende bezigheid. Bijna letterlijk, want toen mijn dochters nog geboren moesten worden installeerde ik me met regelmaat voor de buik van mijn zwangere vriendin om tegen ze te praten én voor te lezen. Het was mijn manier om verbinding te maken met mijn toen nog ongeboren kinderen. En dat contact was niet eenzijdig. In het derde trimester van de zwangerschap reageerden mijn dochters namelijk steeds vaker wanneer ze mijn stem hoorden door zachtjes tegen de buik te schoppen, daar waar het geluid vandaan kwam. Eerst dacht ik dat ik me dat inbeeldde, maar studies laten zien dat ongeboren baby’s inderdaad stemmen kunnen herkennen, ook die van papa! Het zijn momenten waar ik nog altijd heel fijn aan terugdenk. Het gaf me als aanstaande vader het gevoel dat ik iets waardevols kon bijdragen. Wanneer je als vader voorleest, heeft dat dus meerdere voordelen en werkt het verbindend voor het hele gezin. Daarbij stelt het je in staat om al voor de geboorte een band op te bouwen met je baby.
Voorlezen als dagelijks ritueel
Eenmaal geboren werd het voorlezen een echt ritueel van ons samen, het klassieke verhaaltje voor het slapengaan. Uit verschillende studies blijkt dat voorlezen al vanaf het prille begin een positieve impact heeft op de ontwikkeling van een kind. Zo blijken baby’s die in het eerste jaar veelvuldig worden voorgelezen een grotere woordenschat te ontwikkelen en scoren ze later hoger op taal. Onbewust krijgen baby’s dus al veel mee van het voorlezen, zelfs als ze de verhalen zelf nog niet kunnen begrijpen. Maar ook in de jaren daarna kwamen de boeken regelmatig uit de kast, ook overdag. Lekker samen lezen op de bank, in de tuin of in een zelfgemaakte tent. Ik merkte dat de boekjes voor hen veel meer waren dan enkel een knus moment tussen vader en dochter. Boekjes waren een manier om de wereld om hen heen steeds beter te begrijpen. Een houvast en bron van herkenning om richting te geven aan hun nog jonge leven. Een fijne wetenschap, wanneer je als regelmatig als vader voorleest.
Voorlezen goed voor de ontwikkeling
De ontwikkeling van een kind gaat de eerste jaren namelijk ontzettend snel. Je zou van minder de weg kwijtraken. Gelukkig waren daar altijd weer die boekjes om de overgang naar een volgende fase soepel te laten verlopen. Ik merkte dat ze naar herkenning zochten. Zo durfden ze uiteindelijk wel op het potje, want Milan durfde dat ook. Met het licht aan slapen? Hoeft niet meer, want Pien is ook niet bang. Zelfs voor de eerste keer vliegen hadden we een passend boekje weten te vinden. ‘Kaatje ging ook op vakantie met het vliegtuig hé?’ Stuk voor stuk herkenbare situaties die mijn dochters zichtbaar hielpen om te gaan met een veranderende wereld.
Voorlezen versterkt de band met je kind
Los van de voordelen die voorlezen dus biedt, genieten we vooral ook van het feitelijke voorlezen zélf. We genieten van het samenzijn en het knusse gevoel dat samen lezen met zich meebrengt. Onderzoek laat ook zien dat wanneer je samen met je kind leest, er een toename van dopamine in de hersenen plaatsvindt. Naast het prettige gevoel dat dit opwekt, maakt het kinderen ook aandachtiger en ontwikkelen ze het vermogen om zich langer te concentreren. Daarbij worden de nieuwsgierigheid en fantasie aangewakkerd. Wanneer je als vader voorleest, gaat het dus veel verder dan enkel knus een boekje lezen samen.
De voordelen van een voorlezende vader
Natuurlijk is het waardevol dat beide ouders op regelmatige basis voorlezen. Maar volgens een studie van de Britse Harvard University blijkt dat een voorlezende vader nog eens extra impact heeft op de ontwikkeling van het kind, met name in de eerste twee jaar. Volgens de studie heeft dit vooral te maken met de manier waarop vaders voorlezen. Vaders blijken niet alleen moeilijkere woorden te gebruiken, maar ook vaker af te wijken van wat er feitelijk in het boek staat. Door er een dosis fantasie aan toe te voegen wordt de creativiteit van het kind flink aangewakkerd. Als voorlezende vader kan ik dit onderschrijven. Tijdens het voorlezen stel ik regelmatig vragen als: ‘wat denk je dat er nu gaat gebeuren?’ Of ‘Zou het ze lukken, denk je?’ Ook betrek ik het vaak op ons eigen leven, met vragen als ‘Hé, weet je nog toen we op het strand waren?’ Vaak volgen te gekke antwoorden waarbij we onze fantasie allebei de vrije loop laten. Uiteindelijk komen we wel weer bij de verhaallijn uit, maar deze ‘omwegen’ zijn eigenlijk het leukste.
‘Papa, nog een boekje?’
Inmiddels zijn mijn dochters allang geen baby’s meer en ontwikkelen ze zich nog altijd met een verbluffende snelheid. Een aspect is echter niet veranderd, en dat is het voorleesritueel. De boekjes worden dikker, de verhaaltjes langer. Maar het is nog altijd óns moment. Zolang mijn dochters het willen, zal ik ze dan ook blijven voorlezen.
Tips voor het voorlezen:
Wil je na het lezen van dit artikel ook actiever aan de slag met voorlezen voor je kind? Wanneer je onderstaande tips voor het voorlezen toepast, zal het als snel worden opgenomen in jullie routine. VADER magazine wenst je veel voorleesplezier!
- Lees minimaal 15 minuten per dag voor
Probeer dagelijks tenminste 15 minuten voor te lezen, bij voorkeur nog langer. Onderzoek wijst uit dat de woordenschat en leesvaardigheid bij kinderen die worden voorgelezen significant groter is dan bij kinderen waarbij dat niet het geval is. Je geeft ze hiermee dus al een voorsprong op het moment dat ze naar de basisschool gaan!
- Lees hetzelfde boek een flink aantal keer
De kans is groot dat je kind keer op keer met hetzelfde boek komt aanlopen en misschien denk je dan: ‘o nee hè, niet weer Woezel & Pip.’ Ben je er echter van bewust dat herhaling juist heel goed is voor de ontwikkeling van een kind. Het zorgt voor een uitgebreidere woordenschat en leert ze zaken te herkennen. Leuk experiment: probeer af en toe van het verhaal af te wijken en kijk of je kind je corrigeert. Dan weet je zeker dat het verhaal goed is opgeslagen!
- Gebruik je fantasie en stel vragen
Zoals in het stuk aangegeven is vragen stellen een grote meerwaarde van de voorlezende vader. Stel vragen over de betekenis van woorden, het verhaal zelf of een ander, specifiek aspect. Zo ontstaan de leukste gesprekken! Probeer moeilijk woorden ook niet te versimpelen. Mochten ze een bepaald woord niet begrijpen of de context missen, kun je dat vervolgens uitleggen. Tot slot: vraag je kind na afloop het verhaal samen te vatten. Een leuke manier om na te gaan of je kind het verhaal daadwerkelijk heeft begrepen.
- Laat je kind zelf boekjes kiezen
Kinderen vinden het leuk om invloed te hebben op beslissingen. Ga bijvoorbeeld samen naar de bibliotheek of boekhandel en laat ze zelf boekjes uitkiezen. Hiermee geef je ze het gevoel dat ze serieus worden genomen én kom je meer te weten over hun interesses van dat moment. Daarnaast is het natuurlijk gewoon een gezellig uitje waarmee je kind ook nog eens aanraking komt met allerlei soorten boeken.
VADER Magazine tipt: Als je baby ongeveer drie maanden oud is, krijg je van de gemeente doorgaans een waardebon waamee je bij een bibiliotheek in de buurt, als je lid wordt, een gratis BoekStartkoffertje kunt afhalen. Zo heb je altijd leuke, nieuwe boekjes tot je beschikking.
- Blijf voorlezen en lees zelf ook
Er komt een punt dat je kind(eren) steeds meer zelf kunnen lezen. Dat wil echter niet zeggen dat jouw meerwaarde als voorlezende vader dan stopt. Samen lezen is en blijft een mooi moment om jullie band te versterken. Lees bijvoorbeeld om de beurt een bladzijde of lees elkaar voor. En last but not least: lees zelf ook veel! Goed voorbeeld doet, ook in dit geval, nog altijd volgen. Als je kind opgroeit en jou met regelmaat ziet lezen, ontstaat al op jonge leeftijd een liefde voor boeken die wellicht nooit meer overgaat. Na het lezen van dit artikel weet je hoe belangrijk dat is.
Helemaal mee eens en absoluut een aanrader. Zelf ben ik pappa van 3 jongens (9, 7, 7) en steevast hebben wij onze kids voorgelezen.
We lezen ze nog steeds voor en we zijn regelmatig in de bieb te vinden. Onze oudste heeft zichzelf leren lezen, zó benieuwd was hij naar boeken. Nu loop ik sochtends naar ze toe en kijk dan met een glimlach naar de bedlampjes en de boekjes die open liggen en ze zichzelf verliezen in hun boeken.
Niet twijfelen, gewoon doen. Oók als je nog in de zwangerschapsfase zit.
Dag Hans,
Hartelijk dank voor je reactie! Mooi dat je zo bewust bezig bent met voorlezen. Daar hebben je zoons, zo te lezen, straks een leven lang plezier van! Groet, Robin