Hoe beleven vaders het vaderschap? Er is niets leuker dan de verhalen van medevaders te ontdekken en van elkaar te leren. Vanaf januari 2025 geeft columnist Armand Sağ elke vrijdag een inkijkje in zijn leven en zijn ervaringen als vader. Ook reflecteert hij op de rol en positie van vaders in onze samenleving. In deze column schrijft Armand over ouderschap en…schoonmaken! Want bestaat er ook zoiets als nesteldrang bij vaders?
Je hoort het vooral wanneer vrouwen en moeders het doen: voortdurend schoonmaken voor de kinderen. Dit fenomeen heeft zelfs een populaire en chique naam gekregen: ‘nesteldrang’. Volgens onderzoek zou dit hoogtepunt bereiken in de laatste fase van de zwangerschap. Zelf heb ik hier geen onderzoek naar gedaan, dus ik kan dat niet uit eigen ervaring bevestigen. Een korte Google-zoektocht laat echter zien dat er ontzettend veel wetenschappelijk onderzoek naar is verricht, en ik heb geen reden om te twijfelen aan de bevindingen van mijn collega-onderzoekers. Wat mij opvalt, is dat dit gedrag bij vaders vooral ná de geboorte van hun kinderen voorkomt, maar dat hier nauwelijks aandacht aan wordt besteed—simpelweg omdat er geen onderzoek naar is gedaan.
Poetsdrang bij papa
Natuurlijk is mijn observatie slechts een microstudie naar vaders; ik heb vooral vaders om me heen. Toch valt het me sterk op: elke vader in mijn directe en indirecte omgeving is intensief bezig met schoonmaken zodra de kinderen erbij zijn. Bij gescheiden vaders begint dit meestal op de dag dat ze hun kinderen ophalen en blijft het een constante bezigheid gedurende de periode dat de kinderen bij hen zijn.
Ik herinner me een concrete (en zeer recente) situatie waarin een eveneens gescheiden vader me in paniek opbelde omdat zijn stofzuiger kapot was gegaan terwijl hij zijn kinderen over de vloer had. Hij vroeg dringend of hij mijn stofzuiger kon lenen—of zelfs kopen—en of ik hem “meteen” kon brengen. Toen ik, nog half slapend, vroeg waarom, riep hij uit dat zijn stofzuiger het had begeven, dat zijn twee jonge kinderen bij hem waren en dat zijn huis “stront met zich meebracht”—een Turks gezegde dat betekent dat het huis extreem vies was.
Schoonmaken
Ik probeerde hem nog te kalmeren door te zeggen dat het onmogelijk was dat zijn huis in de vijf minuten tussen het kapotgaan van zijn stofzuiger en ons telefoongesprek “stront had kunnen produceren.” Er was simpelweg niet genoeg tijd voor zo’n drastische verandering. Maar hij bleef in paniek, dus reed ik snel naar hem toe.
Eenmaal daar zag ik direct dat zijn huis er precies hetzelfde uitzag als de dag ervoor, de week ervoor—of zelfs de maand ervoor. Toch moest hij per se meteen stofzuigen. Nadat ik hem mijn stofzuiger had gegeven, sommeerde hij me om een Tikkie van dertig euro te sturen. Ik zei dat ik inmiddels een andere gebruikte en dat hij deze mocht houden. Hij knikte nerveus en begon krampachtig de woonkamer te stofzuigen.
Terwijl ik het tafereel bekeek, vroeg ik me af: ben ik eigenlijk ook zo wanneer mijn kinderen er zijn? Vanaf dat moment begon ik er bij andere vaders op te letten.
Nesteldrang bij vaders?
En warempel, het begon me echt op te vallen: alle vaders die ik ken—vooral de gescheiden vaders—komen de dag voordat hun omgangsweekend begint thuis met boodschappentassen vol schoonmaakspullen, na een uitgebreide shopping spree. Bij mezelf herkende ik dit niet, dacht ik. Tenslotte was ik de dag ervoor meestal nog druk bezig met werk of studie.
Maar toen kwam het besef: op de dag dat de kinderen bij mij zijn, heb ik wél de neiging om bij elk kruimeltje meteen de kruimeldief te pakken. En als ik dan toch bezig ben, grijp ik ook maar meteen naar de antibacteriële spray—uiteraard een kindvriendelijke variant, plantaardig en goed voor het milieu.
Dan herinner ik me ineens dat de was nog gedaan moet worden. En de afwas. En dat het toilet al veel te lang niet met dikke bleek is geschrobd. Dat de badkamertegels verdacht vergeeld lijken (ook al verzekert iedereen me dat ze nog net zo wit zijn als vorige week). En dat het douchegordijn ook hoognodig op 90 graden gewassen moet worden—want alleen dán gaan alle bacteriën dood. Hoe ik dat zo zeker weet? Geen idee meer.
Vaderschap is…schoonmaken?
Eerlijk gezegd had ik nog nooit in mijn leven een douchegordijn gewassen—ik wist niet eens dat het kon. Meestal kocht ik na een jaar gewoon een nieuwe. Maar nu? Nu wil ik ze ineens elke maand op 90 graden wassen.
Als dit bij zwangere vrouwen vóór de geboorte ‘nesteldrang’ heet, hoe noemen we dit verschijnsel bij vaders ná de geboorte? En misschien nog belangrijker: houdt het ooit op, of blijven we schoonmaken totdat onze kinderen het huis uit zijn?
