Kun je als vader vanaf het begin een band opbouwen met je baby? Spoiler alert: ja, dat kan! In dit artikel vertellen we je meer over de hechtingsrelatie tussen vader en baby én geven we je tips over hoe die die band kunt versterken.
“Als je er in de periode na de geboorte fysiek veel bent, geeft dat je de gelegenheid om als vader een sterke band op te bouwen met je baby, waarmee je als het ware een fundament voor het leven legt!”
Een band opbouwen met je baby: kan dat als vader?
Lang werd gedacht dat baby’s zich, zeker in eerste maanden, enkel konden hechten aan de moeder. Die gedachte is eenvoudig te verklaren en ergens ook logisch. Immers, moeder en baby hebben negen maanden in symbiose geleefd en na de geboorte zorgt het geven van borstvoeding voor veel knusse en intieme contactmomenten. Jullie baby herkent de geur, hartslag en stem van de moeder vanuit de baarmoeder, en voelt zich daardoor veilig en geborgen. Dat moeders daarmee een voorsprong op vaders hebben op het vlak van hechting is dan ook aannemelijk.
Kún je als vader eigenlijk wel een band opbouwen met je baby?
De kans is groot dat je al eens een vader hebt horen zeggen dat hij ‘niet zoveel met een baby heeft’, of een variatie daarop, bijvoorbeeld dat het pas na anderhalf jaar een beetje leuk wordt. Want dan kun je er tenminste mee spelen. En inderdaad, baby’s kunnen in die eerste maanden niet veel meer dan plassen, poepen, drinken en slapen. Als de moeder dan ook nog eens borstvoeding geeft, kun je als vader gevoelsmatig langs de zijlijn staan. Want hoe zorg je ervoor dat je als vader ook zo snel mogelijk met het hechtingsproces kunt starten?
Onderzoek naar hechtingsband tussen vader en baby
De laatste jaren komt er steeds meer onderzoek dat erop wijst dat baby’s zich al vroeg aan meerdere personen kunnen hechten, waaronder ook aan de vader. Hechtingsexpert Joriene Vos omschrijft het in haar boek Alles Kids als volgt: ‘een kind hecht zich niet aan wie hem voedt, maar aan wie hem verzorgt en aandacht geeft.’ En vader, dat kun jij natuurlijk als de beste!
VADER Magazine tipt: meer weten over hechting? Meer informatie vind je, onder andere, op de website van de NCJ.
Uitbreiding vaderschapsverlof biedt mogelijkheden
Doordat het merendeel van de vaders tot voor kort na een kleine week alweer aan het werk ging, bleef de moeder als het ware die voorsprong houden, en zo ontstond vanzelf het beeld van de moeder als primaire en soms zelfs als enige hechtingspersoon. De recente uitbreiding van het aanvullend vaderschapsverlof biedt in dit opzicht perspectieven. Als je er in de periode na de geboorte fysiek veel bent, kun je direct als vader een goede band opbouwen met je baby, waarmee je als het ware een fundament voor het leven legt!
Hoe bouw je als vader een goede band op met je baby?
Hoe kun je als vader vanaf het allereerste begin een goede band opbouwen met je baby en daarmee een goede en gezonde start creëren voor je gezin? Waar je je tijdens de zwangerschap kunt voorbereiden met een concrete zwangerschapscursus voor vaders, kun je daarnaast ook in de praktijk aan de slag! VADER Magazine geeft je 14 tips om het hechtingsproces tussen jou en je baby een kickstart te geven:
Tip 1: Maak contact met je ongeboren baby
Als vader hoef je niet te wachten op de geboorte om te werken aan die goede hechtingsband. Je kunt namelijk tijdens de zwangerschap al een sterke band opbouwen met je baby. Want wist je dat het gehoor van je baby zich al in de vijfde maand ontwikkelt? Als je regelmatig tegen jullie ongeboren baby praat, leert hij je stem kennen en werk je tijdens de zwangerschap al aan jullie hechtingsband! Daarnaast wordt het na de geboorte makkelijker om je baby te kalmeren met je stem. Er zijn verschillende manieren om contact te maken. Zo kun je bijvoorbeeld een verhaaltje voorlezen, een liedje zingen of tegen de baby praten, terwijl je al dan niet je hand op de buik legt. Grote kans dat je kind naar het geluid of de warmte van je hand toekomt! Een band opbouwen met je baby gaat zo bijna als vanzelf!
Tip 2: Pak je moment tijdens én na de bevalling
Steeds meer vaders kiezen ervoor om, naast het doorknippen van de navelstreng, een actievere bijdrage te leveren aan de bevalling, bijvoorbeeld door je baby na de geboorte als eerste aan te pakken! Die eerste momenten zijn, op meerdere fronten, heel waardevol, waaronder ook op het vlak van hechting. Vlak na de bevalling zijn baby’s heel alert en zoeken ze zelfs oogcontact. Dit duurt gemiddeld één uur. Terwijl je partner (in de meeste gevallen) na de bevalling wordt verzorgd, heb jij gelegenheid om die eerste momenten veel bij je pasgeboren baby te zijn. En hoe mooi is het als je je pasgeboren baby in je armen hebt en hij je strak aankijkt?
Tip 3: Communiceren met je baby
Bij de eerste tip noemden we de mogelijkheid om contact te maken met je nog ongeboren baby door hem voor te lezen, toe te zingen of simpelweg tegen hem te praten. Heb je dit met enige regelmaat gedaan, dan heb je na de geboorte als het ware een voorsprong. Als je baby je stem nog herkent vanuit de baarmoeder, zal dit hem helpen om rustig te worden en zich veilig te voelen als hij weet dat jij er bent. Je stem is één van je beste gereedschappen die je als vader hebt wanneer het aankomt op hechting. Je kunt je stem namelijk op meerdere manieren inzetten, bijvoorbeeld:
- Reageer op je baby als hij huilt. Hij zal zich dan veilig en gehoord voelen.
- Praten, zingen en voorlezen heeft een positief effect op de ontwikkeling en hechtingsband.
- Vertel je baby wat er gebeurt en wat je aan het doen bent. Bijvoorbeeld: ‘Papa gaat nu even je luier verschonen, ok?’ Je baby zal natuurlijk niet alles begrijpen wat je zegt, maar je creëert hiermee wel een gevoel van veiligheid.
- Baby’s zijn het liefst zoveel mogelijk bij hun ouders. Ga dus niet zomaar weg, maar neem altijd afscheid als je weggaat en vertel dat je weer terug bent.
- Speel Kiekeboe met je baby. Zo kan hij ervaren dat je terugkomt als je even weg bent geweest.
Tip 4: Maak oogcontact met je baby
Baby’s vinden het heerlijk om naar je gezicht te kijken en je stem te horen. Hierbij is oogcontact een belangrijk aspect. Omdat een baby nog niet kan praten, zal deze proberen te communiceren door je aan te kijken en op die manier je aandacht te vragen. Ook zal je baby je misschien proberen te imiteren, wat op zichzelf natuurlijk al een leuk spel is!
Tip 5: Een band opbouwen met je baby door te zorgen
Wanneer je als vader actief een deel van de zorg voor je baby op je neemt, heeft dat meerdere voordelen, zeker ook op het vlak van hechting. Met het uitvoeren van op het eerste gezicht routinematige handelingen verstevig je dus tegelijkertijd ook de hechtingsband! Eigenlijk kun je overal een ‘momentje’ van maken. Denk bijvoorbeeld aan het verschonen van een luier, waarbij je zachtjes op de buik van de baby blaast of gekke bekken trekt. Op zulke momenten maak je écht verbinding met je kind.
Tip 6: Ontwikkel een eigen bedritueel
Je baby op bed leggen, zeker voor de nacht, is een uitgelezen kans om als vader de band met je baby op een leuke én knusse manier te versterken. Een baby heeft behoefte aan veiligheid. Weten wat gaat komen zorgt voor duidelijkheid. Een baby heeft, zeker in de eerste maanden, nog geen dag- en nachtritme. Een voorspelbaar bedritueel kan je baby helpen om het verschil te herkennen tussen dag en nacht. Wanneer je dit structureel, en in dezelfde volgorde doet, zal je baby de dag beter af kunnen sluiten. Een aantal onderdelen van een bedritueel met je baby kunnen zijn:
- Je doet je baby in bad, waarna je hem daarna meteen een luier en slaapzak aandoet.
- Lees samen een verhaaltje op dezelfde plek, bijvoorbeeld in een stoel op de babykamer
- Zing een liedje voor het slapengaan, waarbij je ook lichamelijk- of oogcontact maakt
- Dans samen op een rustig liedje of zing er zelf een.
- Zet een muziekje aan voordat je de kamer verlaat.
Tip 7: Maak een ‘momentje’ van het aan- en uitkleden
Net als bij het verschonen van een luier leent het aan- en uitkleden van je baby zich uitstekend voor een band opbouwen met je baby. Ook hierbij kan alles een spel zijn. Want hé, waar zijn die teentjes nu gebleven? En bij ieder lachje van je kind ga je nóg harder je best doen om deze lach te overtreffen. Zo maak je het eindeloze aan- en uitkleden voor jezelf ook nog eens een stuk leuker.
Tip 8: Neem (fles)voeding voor je rekening
Het voeden van je kindje is één van de meest knusse momenten die je met je baby kunt beleven. In geval van flesvoeding, maar zeker ook als je partner borstvoeding geeft. Dan kun je bijvoorbeeld een fles met moedermelk geven. Bijkomend voordeel: dan kan je partner ook eens een nachtje doorslapen, wat ze heel hard nodig heeft om te kunnen herstellen. Meerdere vaders ervaren het geven van een flesje als één van de mooiste momenten samen. Ook ’s nachts, wanneer de hele wereld lijkt te slapen behalve jullie tweetjes. Met het geven van voeding kun je dus zeker een band opbouwen met je baby.
Tip 9: Draag je baby bij je
Lichamelijk contact is essentieel voor je (pasgeboren) baby. Daarbij is het bij uitstek een geschikt middel om jullie onderlinge band te versterken. Een goede (en ook praktische) manier is om je baby bij je te dragen. Je baby bij je dragen in een draagzak- of doek heeft vele voordelen: je baby voelt jouw warmte en hoort jouw hartslag waardoor hij steeds jouw nabijheid voelt. Bijkomend voordeel: het gebruik van een draagzak- of doek zorgt er ook voor dat jij je handen weer eens vrij hebt, bijvoorbeeld om wat kleine huishoudelijke taken uit te voeren.
Tip 10: Ga babyzwemmen!
Net zoals samen badderen is babyzwemmen een mooie manier om verbonden te zijn met je baby. Daarbij is het ook nog eens goed voor de fysieke ontwikkeling. De meeste zwembaden hebben speciale tijden voor babyzwemmen, waar baby’s in de regel vanaf drie maanden welkom zijn. Zeker de moeite waard om je hier eens in te verdiepen.
Tip 11: Een band opbouwen met je baby door te…spelen!
Spelen is misschien wel de leukste manier om contact te maken en jullie onderlinge band te versterken. Het mooie is: werkelijk alles kan een spel zijn met een baby, en het kan ook nog eens overal. Op de commode, samen in bed of op het speelkleed in het midden van de kamer; alles kan een speeltuin zijn. Maar spelen is zoveel meer dan enkel een leuke activiteit. Je stimuleert ook nog eens de cognitieve ontwikkeling én het draagt bij aan de intellectuele ontwikkeling van je kind. Spelen is ook een goede manier voor je baby om zijn zintuigen te ontwikkelen. Door je baby kennis te laten maken met verschillende voorwerpen, bijvoorbeeld een boek met flapjes, een speeltje met verschillende texturen of een object dat beweegt, help je je baby om de omgeving beter te gaan begrijpen. Samen spelen, samen ontdekken. Als dat geen band schept?
Tip 12: Ga zoveel mogelijk wandelen
Niets is leuker dan om als kersverse vader met je kleintje op stap te gaan. Niet alleen heeft de gezonde buitenlucht een positief effect op jullie beiden, ook maakt je baby op deze manier kennis met de wereld buiten het vertrouwde thuis. Met jouw gezicht als veilig en vertrouwd herkenningspunt. En het feit dat je door voorbijgangers waarschijnlijk wordt gecomplimenteerd met je schattige baby is natuurlijk een mooie bonus!
Tip 13: Samen rondlopen
In het begin kan je baby veel last hebben van krampjes, of andere dingen waardoor hij de slaap niet kan vatten. Soms is er dan maar een oplossing: vasthouden, knuffelen en met hem rondlopen. Als vader speel je hierin een belangrijke rol. Niet alleen kun je je kind troost, bescherming en veiligheid bieden: je versterkt ook nog eens jullie band. Ook prima te combineren met andere activiteiten zoals zingen, dansen en verhaaltjes vertellen. Tip: als je vaak en lang met je baby rondloopt, kan je natuurlijk een draagdoek- of zak overwegen om je armen te ontlasten.
Tip 14: Zoek de spanning op in je spel
Vaders lijken wat betreft spelen vaak het volgende mantra te omarmen: hoe wilder, hoe beter. Nu is het bij een baby natuurlijk wel enigszins oppassen, maar er is zeker ruimte om samen spanning en avontuur op te zoeken. Draai samen rondjes, laat je kindje boven je hoofd zweven, rol samen over de grond en buitel speels over elkaar heen. Grote kans dat je een aanmoedigende reactie van je kind zult krijgen! Baby’s ervaren vaders manier van spelen vaak als heel avontuurlijk. En zeg nu zelf: dit is waar jij als vader kunt shinen! Overigens zijn er natuurlijk ook veel moeders die hier een ster in zijn.
Naast de momenten waarop je alleen met je baby bent, is het ook heel knus en fijn om als gezin samen te spelen. Baby’s vinden de aandacht en genegenheid geweldig en het creëert een moment van verbinding voor het hele gezin. Samen dansen, kiekeboe spelen en vooral: samen lachen en plezier maken. Samen spelen én daarbijeen goede band opbouwen met je baby heeft alleen maar voordelen!
We hopen dat deze tips je gaan helpen. Heb je nog vragen of heb je suggesties voor aanvullende tips? Laat een reactie achter of stuur ons een bericht! Als je meer wilt weten over vaderschap & hechting: in het door VADER Magazine uitgegeven boek Kickstart je Vaderschap gaan we hier verder op in. Je écht goed voorbereiden op je vaderschap? De praktische zwangerschapscursus voor vaders, Welcome to Mankind, geeft je praktische handvatten.
