Vader en moeder worden doe je alleen, maar een gezin vormen doe je samen. Hoe zorg je ervoor dat je vanaf dag één gezonde patronen creëert als gezin? En hoe zorg je ervoor dat je allebei kunt floreren in werk en ouderschap? VADER Magazine had een inspirerend gesprek met Sanne Nout en Lotte Bode van Mom Inc.
“Wij gunnen het moeders om werk en moederschap op hun eigen voorwaarden te combineren. Zodat zij veel meer kunnen ontspannen en ook kunnen floreren.”
Wie Kickstart je Vaderschap heeft gelezen zal niet vreemd opkijken van een interview met Mom Inc. op VADER Magazine. In het boek pleiten we namelijk niet alleen voor betrokken vaderschap vanaf het allereerste begin, maar behandelen we óók het succesvol combineren van werk en ouderschap. Want er wordt niet alleen een baby geboren, er wordt ook een gezin geboren. En dat vergt gesprekken aan de keukentafel. Want hoe kun je de beste start creëren als gezin? Hoe realiseer je gelijkwaardig ouderschap? En hoe zorg je ervoor dat het merendeel van de verantwoordelijkheid niet automatisch bij de moeder terecht komt?
Sanne Nout en Lotte Bode zijn experts op het gebied van werk & ouderschap, met een primaire focus op kersverse, ambitieuze moeders die na hun verlofperiode weer aan het werk gaan. In dit interview zetten zij hun visie uiteen én geven ze concrete tips voor (aanstaande) ouders en gezinnen. Wil je meer weten over het succesvol combineren van werk en ouderschap? En wat jij als vader kunt bijdragen aan de soepele overgang van verlof naar werk? Lees dan zeker even verder.
Straks gaan we in op het succesvol combineren van werk en ouderschap, maar laten we beginnen bij het begin: waarom moest Mom Inc. er komen?
Lotte en ik (Sanne) waren tegelijkertijd zwanger. We deelden onze struggles en vragen en kwamen tot interessante inzichten. In de zomer van 2015 werden niet alleen onze eerste kinderen geboren, maar was het, achteraf, ook de geboorte van Mom Inc. Ontstaan vanuit de wens om andere, werkende moeders te ondersteunen bij het succesvol combineren van werk en ouderschap.
Waar liepen jullie zelf zoal tegenaan?
Al pratende ontdekten we dat we wat hadden gemist in de overgang van verlof naar werk. In de zorg en bij werkgevers, maar óók in onze omgeving. Eigenlijk is Mom Inc. ontstaan vanuit een gevoel van oneerlijkheid. Dat we als maatschappij hoge verwachtingen hebben over emancipatie van de vrouw, maar voorbij gaan aan ingrijpende fases in het leven van een vrouw die grote invloed hebben op het werk. Zoals het weer aan het werk gaan na je verlof en het combineren van moederschap en werk.
Om meteen maar even de vaderrol erbij te betrekken: merkten jullie een verschil met hoe jullie partner deze overgang doormaakte? En zo ja, kunnen jullie daar allebei een voorbeeld van noemen?
Lotte: mijn man maakte echt grote carrière stappen terwijl ik met een baby aan mijn borst hing. Dat voelde toch wrang. Ik wilde financieel onafhankelijk zijn en mezelf nuttig maken voor de maatschappij, maar tegelijk voelde ik me hoofdverantwoordelijke in de zorg voor ons kind. Als goede mama stond mijn kind natuurlijk op de eerste plaats, maar in mijn hoofd wist ik dat werk en mijn eigen welzijn óók bovenaan zouden moeten staan. Dat leverde schuldgevoelens op naar beide kanten.
Sanne: Toen ik weer aan het werk ging kampte ik met een zwaar slaaptekort en zat ik nog vol hormonen. Ik startte een nieuwe toffe klus, maar er kwam niks uit mijn handen. Dat was helemaal niets voor mij! Het voelde als falen. Nog geen drie maanden later zat ik overspannen thuis. Later kon ik plaatsen wat er nu precies was gebeurd, maar op dat moment kwam het als een donderslag bij heldere hemel. En wat helemaal bijzonder was: de huisarts, het centrum voor jeugd en gezin, mijn opdrachtgever en mijn vriendinnen: niemand legde de link dat mijn uitval weleens zou kunnen liggen aan deze, voor vrouwen haast onmogelijke, combinatie. Zo normaal vinden we het allemaal.
Veel ouders worden verrast door de enorme impact die het combineren van werk en zorg met zich meebrengt. Wat zijn volgens jullie de meest voorkomende struggles van jonge, werkende ouders?
Ouderschap, en dan met name moederschap, is niet per se sexy op het werk. Het staat maatschappelijk gezien haaks op ambitie. Daardoor gaan veel vrouwen weer aan het werk alsof ze geen moeder zijn, waarbij ze hun situatie als het ware willen verbergen. Als je weet dat zwangerschapsdiscriminatie nog steeds 40% van de vrouwen treft is dat ook volkomen logisch. Maar ondertussen hebben we in onze maatschappij de moeder nog te vaak als hoofd van het huishouden benoemd. Dat brengt nogal wat verantwoordelijkheid met zich mee. De verwachtingen zijn immens: het beeld van de perfecte moeder moet zich vestigen naast het beeld van de carrièrevrouw.
Wat zijn de grootste uitdagingen voor moeders die na hun verlofperiode weer aan het werk gaan?
Hormonen en slaaptekort spelen in de eerste maanden nog enorm in een vrouwenlichaam. Toch lachen we er altijd een beetje om: hoort erbij. Maar als je chronisch slaaptekort hebt dan heeft dat natuurlijk mega invloed op jouw functioneren. En ook de hormonen hebben grote impact, ook op de hersenen. Dat moet allemaal weer opnieuw in balans komen. Maar ondertussen ben je keihard bezig om weer te werken, net zoals ‘vroeger’. Dat lukt dan vaak niet. Dat leidt tot gevoelens van falen, schuldgevoel en ook eenzaamheid.
Volgens onderzoek valt zo’n 30% van de moeders na hun verlofperiode binnen afzienbare tijd weer uit. Een krankzinnig hoog percentage! Hoe komt dit volgens jullie?
Veel vrouwen zijn in eerste instantie niet goed hersteld van de bevalling. Zeker na een heftige of traumatische bevalling ben je die eerste maanden alleen al bezig met je fysieke herstel. Idealiter zou deze herstelperiode dan ook wat langer duren, maar dit wordt niet altijd gedaan. Werkende vrouwen willen vaak een soort inhaalslag maken: direct weer vol aan de bak. Want ja, je wil je weer bewijzen. Terwijl rustig opbouwen eigenlijk essentieel is. Zeker vrouwen die voor hun bevalling al in een stressvolle baan zaten vinden het moeilijk om een nieuwe balans te vinden én deze ook de accepteren.
Tijdens het schrijven van Kickstart je Vaderschap kwam ik tot de conclusie: als moeder kun je het nooit goed doen. Hoe kijken jullie naar de verwachtingen die we als maatschappij op werkende moeders leggen?
We verwachten echt heel veel van moeders, en moeders van zichzelf. We komen natuurlijk ook van ver. Vergeet niet dat moeders zo lang geleden nog helemaal niet mochten werken! Het beeld van die perfecte, gelukkige huisvrouw is nog steeds hardnekkig. Daar kun je, als ambitieuze werkende vrouw, niet meer aan voldoen, terwijl de maatschappij dit wel van je verwacht. Je kunt dus eigenlijk alleen maar falen.
Wat voor gevolgen heeft dit? En wat kunnen we daar als maatschappij mee doen?
Het feit dat 30 procent van de werkende moeders langdurige stress ervaart in de periode na de geboorte, laat zien dat dit echt een probleem is. We zien in onze programma’s vaak dat hoogopgeleide ambitieuze vrouwen in topposities zich maar moeilijk los kunnen weken van het huishouden. Ook voelen zij dat als zij het niet doen, het dan mis gaat. Ook in tijden van corona lieten onderzoeken zien dat voornamelijk vrouwen de gaten dichtlopen, ook bij het thuisonderwijs. De vaders laten we automatisch(er) buiten beeld, waarmee we eigenlijk de moeder primair verantwoordelijk achten voor het huishouden.
In hoeverre speelt het fenomeen mom guilt een factor bij het maken van keuzes op het vlak van moederschap en carrière? En welk advies hebben jullie voor deze moeders?
As je inderdaad moet werken alsof je geen kinderen hebt en andersom, voel je je altijd wel ergens schuldig over. Met als gevolg dat moeders steeds harder gaan werken om alles draaiende te houden, maar dat werkt natuurlijk juist niet! Met Mom Inc. pleiten we ervoor om juist minder te doen. Dat kan alleen maar als je gaat onderzoeken wat voor jou echt belangrijk is. Pas dan ben je in staat om keuzes te maken die passen bij jouw wensen en situatie.
Hoe laten deze keuzes zich combineren met de verwachtingen die we hebben van werkende moeders?
Door deze verwachtingen zo goed mogelijk te managen. Een voorbeeld: als je het gevoel krijgt dat je manager vindt dat jij de kantjes ervan af loopt en je krampachtig wil bewijzen dat het je wel lukt, dan sta je altijd met 1-0 achter. Zeg zin zo’n geval bijvoorbeeld: “Ik werk op woensdag tot half vijf zodat ik ontspannen mijn kind kan halen. Tot die tijd ben ik beschikbaar voor vragen.” Wees helder in wat je wil én kunt. Voor het huishouden geldt dit overigens ook. Moet je bijvoorbeeld echt NU dat wasje draaien? Wat gebeurt er als je het niet doet? Is dat erg?Communiceer hier ook over.
Jullie richten je primair op werkende moeders, maar in jullie boodschap klinkt heel duidelijk een pleidooi voor gelijkwaardig ouderschap door. Kunnen jullie iets vertellen over jullie visie én de kansen op het vlak van gelijkwaardig ouderschap?
We krijgen vaak de vraag: ‘En de vaders dan’. Daar valt iets voor te zeggen. Uit onderzoek blijkt dat vaders graag meer zouden willen zorgen, maar hier niet voor uitkomen omdat het nog niet echt geaccepteerd is, zeker in bepaalde kringen en sectoren. Vanuit Mom Inc. streven we naar een gezamenlijke oplossing om tot een situatie te komen die voor iedereen werkt. Zodat ze écht gaan handelen naar hun wensen en prioriteiten. Moeders kunnen namelijk pas echt stappen gaan zetten wanneer vaders meebewegen. Voor vaders heeft dit ook vele voordelen. Door ze actief bij het proces te betrekken, krijgen ze het gevoel dat ze serieus worden genomen in hun rol als opvoeder. Iedereen wint bij betrokken vaderschap.
Wat zien jullie momenteel als grootste belemmeringen op het pad naar gelijkwaardig ouderschap?
Absoluut het partner- en ouderschapsverlof. En nee, een man niet te herstellen van de bevalling. Maar het feit dat de eerste maanden de zorg voor het kindje grotendeels op de schouders van de moeder terecht komt, leidt er automatisch toe dat vrouwen, onder andere, een achterstand op de arbeidsmarkt hebben, met zaken als zwangerschapsdiscriminatie en de loonkloof tot gevolg. Onderzoek laat zien dat gezinnen waarbij de partner na de geboorte een langere periode thuis is geweest, ook in de jaren daarna een betere verdeling tussen werk en zorg ervaren.
Dat is ook precies de conclusie die ik trek in Kickstart je Vaderschap. Wat zijn volgens jullie effectieve manieren om de vader meer bij het ouderschap te betrekken?
Door deze te wijzen op de zorgtaak die hij als ouder heeft. Laten we de man ook vragen hoe hij zijn rol gaat invullen en laten we hem ook vragen hoe zijn nachten zijn. Dat zorgt ervoor dat niet alleen het vaderschap, maar óók het moederschap weer in waarde stijgt. In termen van carrière maken wordt moederschap nog altijd als belemmering gezien. Wanneer we de zaken thuis gelijkwaardiger verdelen, ontstaat veel meer ruimte voor een gezinsdynamiek die voor iedereen werkt.
Zien jullie hierin ook een taak weggelegd voor werkgevers?
Jazeker! Werkgevers hebben in de basis ook te weinig aandacht voor de situatie van werkende ouders. Lange tijd werd ouderschap als een privézaak gezien. Wat je in je ‘eigen tijd’ doet moet je zelf weten, zolang we daar op het werk maar geen last van hebben. Bedrijven weten vaak niet hoe hiermee om te gaan. Er is bijvoorbeeld geen beleid in hoe je vrouwen weer goed en gezond ontvangt op de werkvloer. Deze terugkeer na de verlofperiode, met een lijf dat nog altijd herstellende is, verdient veel meer aandacht.
Nog even over het ‘gesprek aan de keukentafel.’ Afspraken maken is één ding, ze volhouden in de hectiek van alledag is een uitdaging van een hele andere orde.
Wanneer je wordt geleefd door de agenda en de steeds terugkerende zorgtaken, heeft dat vaak tot gevolg dat partners steeds minder goed communiceren. Irritaties en valse aannames liggen dan op de loer. Hoe kan hij er zomaar overheen stappen? Hoe kan hij wel tijd voor zichzelf nemen? Waarom ziet hij me niet? Andersom kunnen we ons voorstellen dat ook vaders met vragen zitten. Waarom is ze zo veranderd? Waar is mijn relaxte vrouw gebleven? Waarom is ze zo beschermend en geeft ze mij geen ruimte om mijn vaderschap op mijn eigen manier in te vullen?
Wat zijn volgens jullie goede manieren om ervoor te zorgen dat die overgang van verlof naar werk niet alleen soepel, maar ook blijvend goed verloopt?
Blijf vooral met elkaar in gesprek. Neem niet automatisch aan dat de ander je gedachten kan lezen. Net als op je werk moet je goed en duidelijk aangeven wat je doet. Doe je dat niet, dan gaat de ander het voor lief nemen. En nee, natuurlijk hoef je geen medaille te krijgen voor iedere keer dat je de wc hebt geboend, maar zorg ervoor dat jullie elkaar blijven zien én voorkom dat jullie elkaar dingen kwalijk gaan nemen.
Hebben jullie concrete tips of lifehacks voor jonge, werkende ouders?
Allereerst: gun de ander, en jezelf, regelmatig een break. Ga er even tussenuit en neem dan écht tijd voor jezelf. Dat kan op allerlei manieren. Van jezelf twintig minuten in alle rust terugtrekken op de wc tot het maken van een wandeling in je eentje. Je kunt namelijk niet altijd aan staan. Dat is écht ongezond.
Kunnen jullie je ook vinden in het gezegde: It takes a village to raise a child?
Nou en of! Een schoonmaakster, boodschappenservice, een oppas: gun het jezelf om zaken uit te besteden. Die village is vandaag de dag niet altijd meer vanzelfsprekend, maar kun je tot op zekere hoogte wel zelf creëren, bijvoorbeeld door hulp ‘in te huren’ of in kaart te brengen wie jullie zouden kunnen helpen.
Hoe zien jullie de rol van de vader bij de overgang van verlof naar werk? Of misschien nog wel eerder: hoe zien jullie de rol van de vader tijdens de zwangerschap, tijdens de eerste weken na de geboorte én in de periode dat de moeder weer aan het werk gaat? Kortom: wat kan deze doen om de situatie voor de moeder zo soepel mogelijk te maken?
Veel vaders hebben ten onrechte het gevoel niet van belang te zijn in deze fase. Dat komt ook omdat vrijwel alle communicatie rondom zwangerschap en geboorte op de (aanstaande) moeder is gericht. In Nederland is vaderschap haast vrijblijvend. Je hoeft er niet vol voor te gaan, het wordt immers ook niet van je verwacht. Maar niks is minder waar: betrokken vaderschap heeft een positief effect op het hele gezin. En ook al lijkt de maatschappij daar soms wat anders over te denken: vader ben je vanaf het begin!
Welke concrete tips willen jullie (aanstaande) vaders meegeven?
Denk actief mee over te regelen zaken en stel je proactief op. Wacht niet af tot je een opdracht krijgt en neem waar het kan de regie. Een veelgehoorde reactie van vaders die we spreken is: ‘ze gaf me niet de ruimte, ze wilde het liever zelf doen, dus liet ik haar maar.’ Maak kenbaar dat jij ook je ruimte met de baby wil en nodig hebt. Genoeg studies laten zien dat juist een actieve aanwezige partner een gunstige invloed heeft op de ontwikkeling van het kind.
De eerste weken na de geboorte sta je in dienst van je vrouw en de baby. Maar je regelt ook het huishouden, de visite, je managet de hele boel. Want je vrouw ligt in de kreukels en moet herstellen. Als vader ben je dan de chef in huis. Door je aanwezigheid als vader én partner draag je bij aan een spoedig herstel én succesvolle terugkeer van je partner op de werkvloer. En het feit dat jullie het ouderschap echt samen aangaan, zal jullie onderlinge relatie ook zeker versterken.
Kijk, een actieve oproep tot actie. Daar houden we van! In hoeverre speelt de vader en partner een rol in jullie cursusaanbod, als onderdeel van een mogelijke oplossing?
Als vrouwen dit op zichzelf blijven betrekken verandert er niks. Niet in de cultuur, niet in het beeld van moederschap, niet in de verhouding man vrouw, niet in hoe we als maatschappij vinden dat het hoort. Dus ja, vaders en partners spelen een grote rol. Sterker nog: in onze cursus De Zachte Landing is, in samenwerking met VADER Magazine, ook een onderdeel voor de vader en partner opgenomen! Wij zien het als een noodzakelijk onderdeel van emancipatie. Het is zaak om moederschap en vaderschap een plek gaan geven in de Nederlandse werkcultuur.
Misschien een mooie afsluiter: wat is jullie doel met Mom Inc.? Wat is het dat jullie werkende moeders zo graag gunnen?
Wij gunnen het moeders om werk en moederschap op hun eigen voorwaarden te combineren. Om de lat lager te leggen en veel meer te kunnen ontspannen en daarmee ook floreren. Dat ouderschap niet meer wordt weggemoffeld maar een gelijkwaardige plek naast werk mag innemen. Wat abstracter willen we dat onze masculiene werkcultuur ruimte maakt voor de kwaliteiten die ouderschap met zich mee brengen. En de waarde zien van het opvoeden van kinderen. Ook als vader en als moeder. Daar wordt iedereen beter van. De aankondiging van een zwangerschap moet gezien gaan worden als een impactvolle, waardevolle gebeurtenis en niet als een enorm obstakel voor de werkgever.
Wat bieden jullie werkende moeders?
Wij hebben een uitgebreid cursusaanbod ontwikkeld om moeders voor te bereiden op het terugkeer op het werk na hun verlof, waaronder De Zachte Landing. Ons streven is dat het volgen van deze cursus net zo normaal wordt als je voorbereiden op je bevalling. Komend jaar zullen we deze cursus daarom onder de aandacht blijven brengen van verloskundigen, de kraamzorg en de moeders zelf via onze masterclasses Sterk terug aan het werk. En doordat we in De Zachte Landing ook een onderdeel voor vaders hebben opgenomen, willen we nog meer bewustwording creëren rondom het echt samen aangaan van het ouderschap. Omdat het zoveel fijner én makkelijker is als je het samen doet.
Meer weten over het aanbod van Mom Inc.? Neem een kijkje op hun website of volg ze op Instagram.
